ప్రపంచంలో ఏ ఉత్సవమూ దీనికి సాటిరాదు
ఆధ్యాత్మికమే కాదు వేలమందికి ఉపాధి కల్పిస్తున్న మేళా
దిగ్గజ కంపెనీల ప్రకటనల ఖర్చే రూ.3600 కోట్లు!
చిరు వ్యాపారుల నుంచి హెలికాఫ్టర్‌ సర్వీసుల వరకు పుష్కలంగా ఆదాయం
ఖర్చుకు వెనుకాడని భారతీయులు
త్వరలోనే ప్రపంచంలో మూడో వినియోగ మార్కెట్‌గా భారత్‌
పండుగలే పుష్కల ఆదాయం వనరులు
అన్ని వర్గాల వారికి ఉపాధి కల్పిస్తున్న పర్వదినాలు
హైదరాబాద్‌,నేటిధాత్రి:
ప్రయాగ్‌రాజ్‌లో ప్రస్తుతం జరుగుతున్న మహాకుంభమేళా ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద ఆధ్యాత్మిక మేళా అన్న సంగతి తెలిసిందే. కానీ ఈ మహాకుంభమేళా నిర్వహించే 45రోజుల కాలంలో జరిగే వ్యాపారాన్ని పరిశీలిస్తే, ఎన్నో వేలమందికి ఇది ఉపాధి కల్పిస్తున్నదన్న సత్యం బోధపడుతుంది. అయోధ్య రామమందిర నిర్మాణం, కాశీవిశ్వనాధుని ఆలయం పునరుద్ధరణ తర్వాత ఉత్తరప్రదేశ్‌కు మతపరమైన పర్యాటకుల సంఖ్య విశేషంగా పెరిగింది. ఫలితంగా ప్రభుత్వ ఆదాయం గణనీయమైన వృద్ధి నమోదు చేసింది.
ఇక ప్రస్తుతం ప్రయాగ్‌రాజ్‌లో జరుగతున్న 144సంవత్సరాలకు ఒకసారి వచ్చే మహాకుంభమేళావిషయానికి వస్తే, ఈ మేళా పూర్తయ్యే నాటికి ఉత్తర ప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వనికి రూ.40కోట్ల వరకు ఆదాయం లభిస్తుందని అంచనా. అంతర్జాతీయ క్రీడా పోటీల నిర్వహణలో టిక్కెట్ల అమ్మకాలపై పుష్కలంగా ఆదాయం లభించే విధంగానే, ఆధ్యాత్మిక కుంభమేళాలో కూడా పెద్దఎత్తున ఆర్థిక లా వాదేవీల ద్వారా వ్యాపారం జోరుగా సాగి ఆదాయం పుష్కలంగా లభిస్తుంది. ప్రస్తుతం ఈ మెగాఈవెంట్‌ జనవరి 13 నుంచి ఫిబ్రవరి 26వరకు కొనసాగుతున్నది. 2013లో జరిగిన మహా కుంభ మేళా ఆదాయం రూ.12వేల కోట్లు కాగా, కాన్ఫిడరేషన్‌ ఆఫ్‌ ఇండియన్‌ ఇండస్ట్రీ (సీఐఐ)అధ్యయనం ప్రకారం 2019 కుంభమేళా ఆదాయం ఏకంగా రూ.1.2లక్షల కోట్లకు పెరిగింది. విశేషమేంటంటే 2019 కుంభమేళా సందర్భంగా వివిధ రంగాలకు చెందిన ఆరు లక్షల మందికిఉపాధి లభించింది. ప్రస్తుత మహాకుంభమేళా ఆదాయం రూ.1.5లక్షల కోట్ల నుంచి రూ.2లక్షల కోట్ల వరకు వుంటుందని అంచనా. దీన్ని దాటిపోయినా ఆశ్చర్యపడాల్సిన అవసరం లేదు. ప్రధాని నరేంద్రమోదీ మాటల్లో చెప్పాలంటే ‘‘కుంభమేళా సామాజిక దృఢత్వాన్ని మాత్రమే కాదు ప్రజల ఆర్థిక సాధికారతకు దోహదం చేస్తుంది’’.
రోజువారీ వస్తులావాదేవీల విలువ రూ.17310కోట్లు
ప్రస్తుత మహాకుంభ్‌ మేళాకు వచ్చే భక్తులకు రోజువారీగా అవసరమయ్యే వస్తువుల లావాదేవీలు రూ.17310కోట్లుగా చాప్టర్‌ ఆఫ్‌ కాన్ఫిడరేషన్‌ ఆఫ్‌ ఆల్‌ ఇండియా ట్రేడర్స్‌ (సీఏఐటీ) అంచనా వేసింది.. కుంభమేళా పూర్తయిన తర్వాత వీటి నిజవిలువలు వెలుగులోకి వస్తాయి. ఇక పూజాసామగ్రి వ్యాపారం రూ.2వేల కోట్లు, 45రోజుల్లో జరిగే పూల వ్యాపారం విలువ రూ.800కోట్లని అంచనా. సీఏఐటీ అంచనా ప్రకారం నిత్యావసరుకుల వ్యాపారం రూ.4వేల కోట్లు, వంటనూనెలు రూ.వెయ్యి కోట్లు, కూరగాయలు రూ.2వేల కోట్లు, దుప్పట్లు, చాపలు, ఇతర గృహావసర వస్తువుల వ్యాపారం రూ.500 కోట్లు, పాలు ఇతర డైరీ ఉత్పత్తుల వ్యాపారం రూ.4వేల కోట్ల మేర జరుగుతుందని అంచనా. ఇక హీటర్లు, బ్లోయర్ల వ్యాపారం రూ.50కోట్లు, వంటకట్టెల వ్యాపారం రూ.50కోట్లు, గంగా జలాలను తీసుకెళ్లే ప్లాస్టిక్‌ జెర్రీ క్యాన్ల వ్యాపారం రూ.60కోట్లు, హాస్పిటాలిటీ రంగ వ్యాపారం రూ.2500 కోట్లు, అద్దెకార్లు, ఈ`ఆటో రిక్షాల రవాణా వ్యాపారం రూ.300 కోట్లు, పడవలు నడిపేవారి వ్యాపారం రూ.50కోట్లు, ఇతరత్రా వ్యాపారాలు రూ.300 కోట్ల మేర జరుగుతాయని సీఏఐటీ అంచనా వేసింది.
దిగ్గజ కంపెనీల ప్రకటనల ఖర్చు రూ.3600కోట్లు
దేశంలో దిగ్గజ కంపెనీలు కుంభమేళాలో తమ బ్రాండ్ల ప్రచారం కోసం చేసే ప్రకటనల ఖర్చు రూ.3600 కోట్లు! ఇందులో 25% ఔట్‌ డోర్‌ ప్రకటనలకే ఖర్చు చేస్తున్నారు. ఐటీసీ, కోకాకోలా, ఆదానీ, హిందూస్థాన్‌ యూనిలివర్‌, డాబర్‌, బిస్లరీ, పార్క్‌G, ఇమానీ, రిలయన్స్‌ వినియోగ ఉత్పత్తులు, బ్యాంక్‌ ఆఫ్‌ బరోడా, స్పైస్‌ జెట్‌ వంటి సంస్థలు బ్రాండిరగ్‌ హక్కులను పొందాయి. పర్యాటకం, హాస్పిటాలిటీ రంగాలతో పాటు స్పిరిచ్యువల్‌ యాప్‌ల ద్వారా స్టార్టప్‌లు, టెక్‌ ప్లాట్‌ఫా మ్‌లు ఆదాయం పొందుతున్నాయి.
అన్ని వర్గాలకు ఆదాయం
ప్రయాగ్‌రాజ్‌కు భక్తులు సాధారణంగా బస్సులు, రైళ్లు, విమానాల్లో చేరుకుంటారు. హోటళ్లు, అతిథి గృహాలు, ఆహారం కొనుగోళ్లు, మందులు ఇతర అవసరాలకు కూడా వీరు పెద్దమొత్తంలోఖర్చు చేస్తారు. ఈ రంగాలకు చెందిన వేలాదిమందికి ఈవిధంగా జీవనోపాధి లభిస్తున్నది. ఇక పితృకార్యాలు ఇతరత్రా పూజలు నిర్వహించే వెయ్యిమంది పురోహితులకు కూడా కుంభమేళా మంచి ఉపాధిని కల్పిస్తున్నది. ప్రయాగ్‌రాజ్‌, చుట్టుపక్కల ప్రాంతాల్లో 150 హోటళ్లు, సంగం సిటీ వద్ద కొత్తగా నిర్మించిన రెండు ఫైవ్‌స్టార్‌ హోటళ్లు తమ ఆతిథ్య సేవలను కొనసాగిస్తున్నా యి. హోమ్‌ స్టేలు, లగ్జరీ టెంట్‌ సిటీలు, కాటేజ్‌లనుంచి, అత్యంత విలాసవంతమై డోమ్‌ సిటీల్లో కూడా వసతి సదుపాయాలు కల్పిస్తున్నారు. వీటిల్లో రోజుకు రూ.7000 నుంచి రూ.1.10లక్షల వరకు వసూలు చేస్తున్నారు. ఒక్కమాటలో చెప్పాలంటే మహాకుంభమేళా ఏ ఒక్క వర్గానికో ఉపాధిని కల్పించడంలేదు. పాలు అమ్ముకునేవారి వద్దనుంచి, హెలికాప్టర్లు అద్దెకు నడిపే కంపెనీల వరకు అతిపెద్ద ఆదాయవనరుగా కొనసాగుతోంది. హెలికాప్టర్‌ సర్వీసు ద్వారా రోజుకు రూ.3.5కోట్ల మేర వ్యాపారం నడుస్తోంది. ఒక్కొక్క భక్తుడినుంచి ఒక ట్రిప్‌ హెలికాప్టర్‌ సర్వీసుకు రూ.5వేలు వసూలు చేస్తున్నారు. ఆవిధంగా 45 రోజుల్లో 7వేల మందిభక్తులకు ఈ సర్వీసులు తమ సేవలను అందిస్తాయి. ఆవిధంగా హెలికాప్టర్‌ సర్వీసు ఆదాయం రూ.157కోట్లు రాగలదని అంచనా. కొన్ని అంచనాల ప్రకారం ఈసారి మహాకుంభ్‌ మేళా ఆదాయం రూ.2లక్షల కో ట్లు దాటే అవకాశముందని తెలుస్తోంది.
ప్రయాగ్‌రాజ్‌ నావిక్‌ సంఫ్‌ులో నమోదైన పడవల సంఖ్య ఆరువేలు. పడవ ప్రయాణం చేసే వ్య క్తులు ఒక్కొక్కరినుంచి వసూలు చేసే మొత్తం రూ.60 నుంచి రూ.90కి పెంచారు. సగటున ప్రతిరోజు పడవనడిపేవారి ఆదాయం ఒక్కొక్కరికి రూ.800 నుంచి రూ.1000 వరకు వుంటుంది.సాధారణంగా రోజుకు మొత్తం పడవలవారి ఆదాయం రూ.50లక్షల వరకు వుంటుంది. మొత్తం మేళా పూర్తయ్యేసరికి ఈ ఆదాయం రూ.22కోట్లుగా వుండగలదని అంచనా. ఇక వీధివ్యాపార్లు, రిటైల్‌ వ్యాపారులకు సంబంధించి దుప్పట్లు, ఉలెన్‌ వస్త్రాలు, సేమ్యా, చిరుతిండ్లు, స్క్రాప్‌ మా ర్కెట్‌ వ్యాపారంలో లెక్కలోకి రాని పెద్దమొత్తంలో ఆర్థిక లావాదేవీలు జరుగుతాయి. ఒకరకంగా చెప్పాలంటే ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద ఆధ్యాత్మిక మేళా అయిన మహాకుంభ్‌ మొత్తం ఆదాయం అంచనా వేయగలం కానీ, వాస్తవ గణాంకాలు వెలికి తీయడం కష్టం. ఇదే సమయంలో విదేశీ భక్తులు కూడా మహాకుంభ్‌ను సందర్శిస్తారు. వీరినుంచి కూడా కనబడని ఆదాయం లభిస్తుంది. ఇంతపెద్దమొత్తంలో ఆదాయం లభిస్తుంది కనుకనే ఉత్తరప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వం రూ.7వేల కోట్లతో మౌలిక సదుపాయాలు అభివృద్ధి చేసింది. 14 రోడ్‌ ఒవర్‌ బ్రిడ్జ్‌లు (ఆర్‌ఓబీ లు) మరియు రోడ్‌ అండర్‌ బ్రిడ్జ్‌లు, 61 రోడ్లు, 14 క్రాస్‌ పాయింట్ల వద్ద సుందరీకరణ చర్యలను ప్రభుత్వం చేపట్టి పూర్తిచేసింది. 2024`25 బడ్జెట్‌లో యు.పి. ప్రభుత్వం మహాకుంభమేళా నిర్వహణకు కేటా యించిన బడ్జెట్‌ రూ.2500 కోట్లు. ఇదేసమయంలో కేంద్రం రూ.2100 కోట్లుగ్రాంట్‌గా అందజేసింది. 2019 కుంభమేళాకు యు.పి. ప్రభుత్వం 4200 కోట్లు కేటాయించగా, 2013 కుంభమేళాకు అప్పటి ప్రభుత్వం కేవలం రూ.1300 కోట్లు మాత్రమే ఖర్చు చేసింది. ఈ ఏడాది కుంభమేళాకు కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు కలిపి భక్తుల సౌకర్యార్థం రూ.12,670 కోట్లు ఖర్చు చేసా యి.
హైందవ సంస్కృతి శ్రేష్ఠత
నిజానికి హైందవ సంస్కృతిలో పండుగలు, ఉత్సవాలు, దేవాలయాలు, వివాహాలను పరిశీలిస్తే, ఇవన్నీ ఎన్నో వృత్తులవారికి జీవనోపాధికి మార్గమన్నది మనకు తెలుస్తుంది. అంటే హైందవంలోఅనుసరించే ప్రతి సంప్రదాయం వెనుక ‘జీవనోపాధి’ అనేది అంతర్లీనంగా వుంటుందనేది అక్షర సత్యం. హిందూమతం సర్వశ్రేష్ఠత వ్యక్తమయ్యేది ఇక్కడే. అందువల్లనే పండుగలు చిన్నవైనా పెద్దవైనా భారత ఆర్థిక వ్యవస్థలో ఒక భాగంగా కొనసాగుతున్నాయి. ఎందుకంటే పర్వదినాలకు ప్రధాన ఆదాయ వనరు వినియోగదారులే. ఈ వినియోగం మొత్తం జీడీపీలో 60శాతం వరకు వుంటున్నదంటే ఆశ్చర్యపడాల్సిన అవసరం లేదు. సరళీకృత ఆర్థిక విధానాలను అమల్లోకి తెచ్చిన తర్వాత, భారత ఆర్థిక వ్యవస్థ కేవలం వినియోగం పెరగడం వల్లనే అభివృద్ధి చెందింది. ఈ నేపథ్యంలోనే రాబోయే కొద్ది సంవత్సరాల్లో భారత్‌ ప్రపంచంలోనే మూడో అతిపెద్ద వినియోగ మార్కెట్‌గా రూపొందుతుందని అంచనా. పశ్చిమ దేశాల్లో క్రిస్ట్‌మస్‌ సీజన్‌, చైనాలో ‘సింగిల్స్‌ డే’వంటి షాపింగ్‌ ఫెస్టివల్స్‌లో జరిగే వినియోగాన్ని భారతీయ పర్వదినాల్లో జరిగే వినియోగంతో సమానంగా చెప్పడానికి యత్నిస్తారు. నిజానికి మనదేశంలో పండుగలు ఏడాది పొడవునా జరుగుతాయి కనుక, వీటి సందర్భాల్లో జరిగే వినియోగంతో పోలిస్తే అవెందుకూ సాటిరావు. నిజం చెప్పాలంటే పర్వదినాలు ఉపాధి అవకాశాలను పెంచుతాయి. స్థానిక వ్యాపారం బాగా పుంజుకుంటుంది. నేరుగా వినియోగదార్లతో జరిపే చిరు వ్యాపారం (డీ2సీ) పండుగ రోజుల్లో చాలా పెద్దమొత్తంలో జరుగుతుంది. అదేవిధంగా దేవాలయాలు కూడా స్థానిక పండుగలు, ఉత్సవాల సందర్భంగా వ్యాపారాభివృద్ధికి ఇతోధికంగా దోహదపడుతున్నాయి. దశాబ్దకాలం క్రితం భారతీయులోరోటీ, కపడా ఔర్‌ మకాన్‌ పైనే దృష్టి పెట్టాల్సి వచ్చేది.కానీ ఈ దశాబ్ద కాలంలో ప్రజల జీవనశైలిలో విపరీతమైన మార్పులు వచ్చేశాయి. నేషనల్‌ అకౌంట్‌ స్టాటిస్టిక్స్‌ డేటా`2024 ప్రకారం ప్రస్తుతం వినియోగదార్లు ఖర్చుకు వెనుకాడటం లేదు, తమకు అందే సేవల నాణ్యతపైనే దృష్టిపెట్టే స్థాయికి ఎదిగారు. ఇది మన దేశ పౌరుల ఆర్థికాభివృద్ధికి గొప్ప ఉదాహరణగా చెప్పాలి.
